Marta Norenberg (ur. 1987) artystka złotnik i historyczka sztuki. Od 2013 roku prowadzi pracownię biżuterii autorskiej Sztuk Kilka, a w 2020 roku otworzyła markę symbolicznej biżuterii Cztery Humory.

Wykonuje unikatową biżuterię srebrną i emaliowaną w pojedynczych egzemplarzach. Nie podąża za trendami i nowoczesnością, budując własny świat i wizję sztuki złotniczej. Inspiruje się symbolicznymi treściami fauny, flory i minionych wierzeń. W szczególności fascynuje ją kultura japońska oraz dzieje dawnego złotnictwa. Kolekcjonuje książki o biżuterii i prowadzi bloga prezentującego historię złotnictwa, na którym dzieli się wiedzą z zakresu rzemiosła i biżuterii oraz tajemnicami warsztatu złotniczego.

Wywiad z Artystką:
– 1 odcinek >>
– 2 odcinek >>

Fotografie: Bartosz Cygan © Rzeczy Piękne

SŁOWNICZEK PODSTAWOWYCH NARZĘDZI ZŁOTNICZYCH

1. Fajnagiel, czyli drewniany klin, który mocuje się do blatu stołu złotniczego. Prosta, ale bardzo przydatna rzecz, zarówno przy cięciu, jak i szlifowaniu metali.
2. Gesztelka, czyli ramka do mocowania brzeszczotów – ramka jest metalową konstrukcją, do której przykręca się brzeszczoty, czyli bardzo cienkie piłki włosowe przeznaczone do cięcia metali. Takową piłkę naciąga się za pomocą motylków umieszczonych na ramce, a gdy po trąceniu jej palcem wydaje dźwięk struny jest gotowa do cięcia.
3. Skamoleks – tym terminem określamy ogniotrwałą płytkę do lutowania, którą zawsze trzeba podłożyć pod nagrzewany palnikiem przedmiot. Taką samą funkcję spełniają podkłady zwane „plastrem miodu”.
4. Walcarka – to taka pralka „Frania” na sterydach. Posiada minimum dwa walce o płaskiej lub rowkowanej powierzchni, korbę do ich zaciskania i rączkę do kręcenia walcami. Za jej pomocą można rozwalcować metal na płaską blachę lub drut.
5. Rygiel – stalowy trzpień zwężający się w jednym kierunku. Najczęściej o przekroju okrągłym (do tworzenia obrączek) lub owalnym (do kształtowania bransolet).
6. Rylec grawerski – stalowe ostrze zamocowane w drewnianej rączce, służące do wykonywania wgłębnych wzorów na blasze poprzez wybieranie materiału.
7. Punce kulowe i anka–pręt z głowicą o kształcie kuli i stalowa kostka z półkolistymi wgłębieniami. Służy do kształtowania blachy w półkule, po przez umieszczenie płaskiej blachy we wgłębieniu w kostce, przyłożenie odpowiedniej puncy do blachy i uderzanie młotkiem.
8. Punca repuserska– stalowy pręt zwężający się ku jednej stronie o głowicy zakończonej różnymi kształtami (płasko, punktowo, liniowo, półkoliście itp.). Dzięki takim puncom można kształtować blachę w procesie repusowania. Po przez wybijanie wzorów na zimnej blasze po drugiej stronie powstaje wypukły wzór. Punce przykłada się do metalu umocowanego na smolerepuserskiej.
9. Smoła repuserska– specjalna masa, która pod wpływem ciepła robi się lepka i płynna. Mocuje się do niej blachę, a po lekkim przestygnięciu można kształtować ją puncami. Smoła jest na tyle miękka, że nie blokuje uderzeń młotka o puncę i nie uszkadza wzoru tworzonego na rewersie blachy.

Zrealizowano w ramach programu stypendium twórczego Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.